Τα ποσά αυτά αφορούν προκαταρκτικές εκτιμήσεις βάσει παλαιότερων στοιχείων και θα αναθεωρηθούν. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των τραπεζών, μάλλον θα είναι μικρότερα κατά 20-30%.
Αναλογικά με το μέγεθός της, η Κύπρος είναι η πιο εκτεθειμένη χώρα στην ΕΕ, κάτι το οποίο δεν αποτελεί έκπληξη, λόγω της ευρύτερης οικονομικής αλλά και της ειδικής τραπεζικής σύνδεσής της με την Ελλάδα. Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσον οι κυπριακές τράπεζες θα μπορέσουν να αντλήσουν μόνες τους τα κεφάλαια. Εάν όχι, η προσφυγή τους στα ταμεία στήριξης στην Κύπρο ή στην ΕΕ θα οδηγήσει σε κρατικοποίησή τους και σε ποιο βαθμό και για πόσο χρονικό διάστημα;
Το χρονοδιάγραμμα
Τα ποσά -ανά κράτος, όχι ανά χρηματοπιστωτικό ίδρυμα- ανακοινώθηκαν από την EBA (European Banking Authority - Αρχή Ευρωπαϊκών Τραπεζών) σχεδόν ταυτόχρονα με την κατάληξη σε συμφωνία για το κούρεμα του ελληνικού χρέους. Οι υπολογισμοί της ΕΒΑ, όπως αναφέρει και η ίδια, θα αναθεωρηθούν λαμβάνοντας υπόψη τους ισολογισμούς των τραπεζών στις 30/9/2011. Τα νέα τελικά ποσά θα ανακοινωθούν μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου. Ουσιαστικά οι τράπεζες θα πρέπει να ενισχύσουν προσωρινά τα κεφάλαιά τους, ώστε να αποκατασταθεί/διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών και των καταθετών στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ΕΕ. Τα ιδρύματα θα πρέπει να καλύψουν τις ζημιές που θα υποστούν λόγω της έκθεσής τους σε κρατικά ομόλογα. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να ενισχύσουν τα πρωτοβάθμια κεφάλαιά τους ώστε ο δείκτης (Core Tier 1) να ανέλθει στο 9%.<+Text_Normal>Όσα ιδρύματα έχουν έλλειμμα (κάτι το οποίο θα ανακοινώσει η ΕΒΑ στα μέσα Νοεμβρίου) θα πρέπει να καταθέσουν συγκεκριμένο σχέδιο στις εποπτικές αρχές τους μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, που θα αναλύει το πώς σχεδιάζουν να καλύψουν αυτό το έλλειμμα. Η κάλυψη του ελλείμματος μπορεί να γίνει, μεταξύ άλλων, με νέα έκδοση κεφαλαίου, με τη μετατροπή άλλων υφιστάμενων αξιών (π.χ. ομολόγων - υβριδικών αξιών) σε αξίες που θα θεωρούνται πρωτοβάθμια κεφάλαια, με τη μη καταβολή μερισμάτων και μπόνους, με την πώληση άλλων περιουσιακών στοιχείων ή με τη μείωση των δανειακών χαρτοφυλακίων τους (deleveraging).
Η τελευταία μέθοδος (που ήδη άρχισε να εφαρμόζεται) -παρά το ότι η ΕΒΑ θεωρεί πως δεν είναι αναγκαία- ανησυχεί αρκετούς οικονομολόγους γιατί οδηγεί σε επιβράδυνση της οικονομίας και δυσκολεύει την έξοδο από την κρίση. Κάποιες τράπεζες οι οποίες οφείλουν να βελτιώσουν -να αυξήσουν δηλαδή- το δείκτη Core Tier 1 των ιδίων κεφαλαίων (αριθμητής) έναντι των χορηγήσεων δανείων (παρονομαστής), μπορεί να επιλέξουν αντί να αυξήσουν τον αριθμητή, να μειώσουν τον παρονομαστή. Δηλαδή, στην ουσία, να μειώσουν το δανεισμό προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Η ΕΒΑ δίνει προθεσμία στις τράπεζες μέχρι τον Ιούνιο του 2012 να αντλήσουν τα νέα κεφάλαια ώστε να επιτευχθεί το κριτήριο κεφαλαιακής επάρκειας του 9%. Σε περίπτωση κατά την οποία ένα ίδρυμα δεν μπορέσει να πετύχει αυτόν το στόχο ή διαφανεί νωρίτερα ότι δεν θα μπορέσει να τον πετύχει, τότε, θα ενεργοποιηθούν οι κρατικοί μηχανισμοί στήριξης, πρώτα σε εθνικό επίπεδο και μετά, ως τελευταία λύση, σε ευρωπαϊκό.
Τα δεδομένα της Κύπρου
Όσον αφορά την Κύπρο, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν τον δύσκολο στόχο, όπως προαναφέρθηκε, της άντλησης 3,6 δις ευρώ μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο. Τα 3,1 δις αφορούν τις επιπρόσθετες ζημιές που θα προκληθούν από την απομείωση των ελληνικών κρατικών ομολόγων, που έχουν στους ισολογισμούς τους, κατά 50%. Άλλο μισό δις αφορά την ενίσχυση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειάς τους στο 9%. Σήμερα βρίσκεται κάτω από το 9% και είναι πιο κοντά στο 8%.
Όπως εξηγεί σε ανακοίνωσή της η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου (ΚΤΚ), η ΕΒΑ, υπό το φως του αυξανόμενου συστημικού κινδύνου που πυροδοτήθηκε από την κρίση κυβερνητικού χρέους στην ευρωζώνη, «έχει προβεί σε υπολογισμούς κεφαλαιακής ενίσχυσης των τραπεζών με σκοπό την αντιμετώπιση της σχετικής αβεβαιότητας». «Με δεδομένο ότι οι υπολογισμοί της ΕΒΑ είναι ενδεικτικοί, και σε συνδυασμό με τη δυνατότητα των τραπεζών και της Κεντρικής Τράπεζας να προβούν σε λεπτομερή αποτίμηση κατά ομόλογο, σε αντιδιαστολή με τη γενικευμένη προσέγγιση της ΕΒΑ, το προαναφερόμενο ποσό μειώνεται σημαντικά. Εν πάση περιπτώσει, ο τελικός υπολογισμός του απαιτούμενου κεφαλαιακού αποθέματος θα ανακοινωθεί από την EBA κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου 2012», καταλήγει η Κεντρική.
Ενόψει των πιο πάνω εξελίξεων, η ΚΤΚ θεωρεί απαραίτητο οι προσπάθειες των επηρεαζόμενων τραπεζών για κεφαλαιακή ενίσχυση να «συνεχιστούν και εντατικοποιηθούν».
Έτοιμη η Τρ. Κύπρου
Σχετικά εύκολο θα είναι το εγχείρημα της Τράπεζας Κύπρου να καλύψει το δικό της μερίδιο/έλλειμμα. Ακόμη και χωρίς την αναμενόμενη προς τα κάτω αναθεώρηση, όπως ανακοίνωσε η τράπεζα, βρίσκεται σε θέση να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Αναφερόμενος στα προκαταρκτικά αποτελέσματα κεφαλαιακής άσκησης της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής, τα οποία ανακοινώθηκαν, ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου κ. Ανδρέας Ηλιάδης δήλωσε ότι η Τράπεζα (Κύπρου) είναι σε θέση να καλύψει τις πρόσθετες ανάγκες κεφαλαίου που προέκυψαν από την άσκηση και την αυξημένη απαίτηση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής για δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων από 8% σε 9%. Το δικό της συνολικό αναγκαίο κεφαλαιακό περιθώριο προστασίας που θα πρέπει να αντλήσει -βάσει της πρώτης εκτίμησης του ΕΒΑ- είναι 1,47 δις ευρώ. Ήδη η Τράπεζα έχει εκδομένα Μετατρέψιμα Αξιόγραφα Ενισχυμένου Κεφαλαίου (ΜΑΕΚ) ύψους 887 εκατ. ευρώ, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στο δείκτη βασικών ιδίων κεφαλαίων (Tier 1), και είναι συμβατά με τη Βασιλεία ΙΙΙ. Στη χειρότερη περίπτωση, η Κύπρου θα πρέπει να αντλήσει άλλα 585 εκατ. ευρώ μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο.
Η ετήσια κερδοφορία της Τράπεζας Κύπρου -εξαιρουμένης της απομείωσης στα ελληνικά κρατικά ομόλογα- εκτιμάται να κυμανθεί στα 300 εκατ. ευρώ. Αν δεν καταβληθεί μέρισμα, τότε στη χειρότερη περίπτωση θα πρέπει να βρει τρόπους άντλησης 285 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο, για τα μεγέθη της Τράπεζας Κύπρου, δεν φαίνεται να δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα.
Προετοιμάζεται η Marfin
Αν και η Marfin Popular Bank (MPB) θα έχει να καλύψει σημαντικά μεγαλύτερο έλλειμμα, εντούτοις διαβεβαιώνει με χθεσινή ανακοίνωσή της ότι «λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την κάλυψη των οποιωνδήποτε πιθανών κεφαλαιακών αναγκών προκύψουν με την οριστικοποίηση της κεφαλαιακής άσκησης». Ακόμη, «εκτιμά ότι οι παραπάνω εξελίξεις αναμένονται να συμβάλουν ουσιαστικά στην περαιτέρω θωράκιση του τραπεζικού συστήματος, ενισχύοντας έτσι τη σταθερότητα και την ανάπτυξη».
Το συνολικό αναγκαίο κεφαλαιακό περιθώριο προστασίας για τη MPB είναι 2,12 δις ευρώ. Το ποσό αυτό, όπως προαναφέρθηκε, είναι μια προκαταρκτική και ενδεικτική εκτίμηση που υπόκειται σε αλλαγές με βάση στοιχεία του τέλους Σεπτεμβρίου 2011 και θα επανεξεταστεί από τη MPBank και την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου. Το αναθεωρημένο ποσό θα αποτελέσει τη βάση για τα σχέδια κεφαλαιακής διάρθρωσης μέχρι τον Ιούνιο του 2012.
Όπως αναφέρει η τράπεζα, η διοίκησή της έχει ήδη αναλάβει τις παρακάτω πρωτοβουλίες:
Την ολοκλήρωση της ήδη εγκεκριμένης ανταλλαγής Αξιόγραφων Ενισχυμένου Κεφαλαίου μέχρι ποσού 738 εκατ. ευρώ, τα οποία, σύμφωνα με την ΕΒΑ, δύνανται να θεωρηθούν ως κεφάλαια.
Την έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου 660 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 65 εκατ. ευρώ έχουν ήδη εκδοθεί.
Αναγνώριση ποσού ύψους 165 εκατ. ευρώ από αναβαλλόμενη φορολογία.
Άλλες ενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της εσωτερικής ενίσχυσης της κεφαλαιακής βάσης μέσω της οργανικής κερδοφορίας μέχρι τα μέσα του 2012, καθώς και του υφιστάμενου προγράμματος απομόχλευσης σταθμισμένων στοιχείων ενεργητικού, οι οποίες στο σύνολό τους αναμένεται να αποφέρουν κεφάλαια ύψους 600 εκατ. ευρώ.
Ανέπαφη η Ελληνική
Η Ελληνική Τράπεζα, όπως είναι γνωστό, έχει περιορισμένη έκθεση σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου. Όπως ανακοίνωσε χθες η τράπεζα, η συνολική έκθεσή της ανέρχεται μόλις στα 110 εκατ. ευρώ και ήδη έχει προβεί σε κούρεμα τον Ιούνιο του 2011, όπως και οι άλλες τράπεζες, έχει ήδη αναγνωρίσει απομείωση ύψους 23 εκατ. ευρώ που αντιπροσωπεύει το 21% της αξίας όλων των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου που κατέχει, και είναι σε θέση να διαχειριστεί περαιτέρω απομείωση που απορρέει από τη σημερινή απόφαση της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών.
Ανακοίνωση για το όλο θέμα εξέδωσε χθες και ο γ.δ. του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, Μιχάλης Καμμάς, στην οποία σημειώνει μεταξύ άλλων σε σχέση με την επίτευξη συμφωνίας για το κούρεμα του ελληνικού χρέους πως «είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί τις επιπτώσεις που προκύπτουν, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τα συμφέροντα των πελατών και των μετόχων των τραπεζών».
Στο μεταξύ, όπως ανέφερε χθες στη Βουλή η υπουργός Εμπορίου, Πραξούλα Αντωνιάδου, τα συνεργατικά ιδρύματα δεν επηρεάζονται από το κούρεμα. «Τα συνεργατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, το 1/3 του χρηματοπιστωτικού συστήματος, παραμένουν θωρακισμένα», είπε.